توضیحات متا (Meta Description):

کابل برق سه فاز چیست و چه کاربردهایی دارد؟ در این مقاله با ساختار کابل سه فاز، انواع، نحوه انتخاب، نکات ایمنی، سطح مقطع مناسب و تفاوت آن با کابل تک فاز آشنا می‌شوید. راهنمای جامع برای خرید کابل سه فاز.

کابل برق سه فاز چیست؟

کابل برق سه فاز (3-فاز) نوعی کابل قدرت است که سه هادی فاز و معمولاً یک نول و یک ارت دارد و برای انتقال توان بالا در سیستم‌های صنعتی، تجاری و ساختمانی استفاده می‌شود.
در سیستم سه فاز، توان الکتریکی به‌صورت پایدار، با راندمان بالا و افت ولتاژ کمتر منتقل می‌شود؛ به همین دلیل کابل‌های سه فاز معمولاً در تجهیزات پرمصرف مانند موتورهای الکتریکی، آسانسور، پمپ‌ها و خطوط تولید کاربرد دارند.

ساختار کابل برق سه فاز

یک کابل ۳ فاز استاندارد معمولاً شامل این اجزاست:

• هادی (Copper / Aluminum) – مس یا آلومینیوم

• عایق (PVC یا XLPE)

• روکش میانی (در صورت لزوم)

• شیلد یا زره (Armor) برای کاربرد صنعتی

• روکش نهایی

فرمت تعداد رشته‌ها

مثال‌ها:

• 3×10 فقط سه فاز

• 4×16 سه فاز + نول

• 5×6 سه فاز + نول + ارت (کامل‌ترین حالت)

تفاوت کابل سه فاز با کابل تک فاز

کاربردهای کابل برق سه فاز

کابل‌های ۳فاز تقریبا در تمام محیط‌هایی که نیاز به توان بالاست استفاده می‌شوند:

1) کاربرد صنعتی

• موتورهای سه فاز

• کمپرسورها

• جرثقیل‌ها

• خطوط تولید

• کارخانه‌ها و سوله‌ها

2) کاربرد ساختمانی و تجاری

• تابلو برق سه فاز

• آسانسور و پله‌برقی

• سیستم‌های سرمایش و گرمایش بزرگ

• پمپ‌های آتش‌نشانی

3) انتقال برق فشار ضعیف و متوسط

• کابل‌های زمینی

• کابل‌های هوایی

• کابل‌های مسلح (آرموردار)

انواع کابل سه فاز

کابل‌های ۳ فاز بر اساس جنس هادی، نوع عایق و کاربرد به چند دسته تقسیم می‌شوند:

1) بر اساس هادی

• کابل سه فاز مسی → رسانایی عالی، وزن بیشتر، قیمت بالاتر

• کابل سه فاز آلومینیومی → اقتصادی‌تر، وزن کمتر

2) بر اساس عایق

• PVC → مناسب ساختمان، انعطاف‌پذیر

• XLPE → تحمل دمایی بالا، مناسب صنعت و دفن زیر زمین

3) بر اساس وجود زره (Armor)

• کابل آرموردار سه فاز (SWA)

• کابل بدون آرمور

چه سطح مقطع کابلی برای برق سه فاز مناسب است؟

انتخاب سطح مقطع به موارد زیر بستگی دارد:

• طول مسیر کابل

• شدت جریان (A)

• نوع مصرف‌کننده

• نوع نصب (در هوا، زیر زمین، داخل لوله)

• جنس هادی (مس یا آلومینیوم)

جدول تقریبی سطح مقطع پیشنهادی (مس)

برای انتخاب دقیق باید محاسبه افت ولتاژ انجام شود.

نحوه انتخاب کابل سه فاز مناسب

برای انتخاب بهترین کابل، این مراحل را رعایت کنید:

1. نوع مصرف: صنعتی، ساختمانی یا اداری؟

2. جریان مصرف‌کننده را محاسبه کنید.

3. مسیر نصب را بررسی کنید:

   • دفنی

   • داخل سینی کابل

   • هوایی

4. نوع عایق را مشخص کنید (PVC یا XLPE).

5. نیاز به کابل آرموردار را بررسی کنید.

6. برند معتبر انتخاب کنید.

مزایای استفاده از کابل سه فاز

• راندمان بالاتر در انتقال انرژی

• کاهش تلفات و افت ولتاژ

• توان خروجی بالاتر

• پایداری بیشتر در کارکرد موتور

• مناسب برای تجهیزات سنگین

معایب

• قیمت بالاتر نسبت به تک فاز

• نصب تخصصی‌تر

• نیاز به تابلو و تجهیزات سه فاز

سوالات متداول (FAQ)

1) آیا می‌توان از کابل سه فاز برای مصارف خانگی استفاده کرد؟

بله، اما فقط در خانه‌هایی که انشعاب سه فاز دارند، مانند ساختمان‌های چند واحدی یا دارای آسانسور.

2) آیا کابل سه فاز بدون نول قابل استفاده است؟

بستگی به نوع مصرف‌کننده دارد. برای موتورهای سه فاز، معمولاً نیازی به نول نیست؛ اما برای بارهای ترکیبی، وجود نول ضروری است.

3) بهترین کابل برای موتور سه فاز چیست؟

معمولاً کابل XLPE مسی آرموردار بهترین عملکرد را دارد.

جمع‌بندی

کابل برق سه فاز یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم‌های الکتریکی صنعتی و تجاری است و انتخاب درست آن باعث:

• افزایش عمر تجهیزات

• کاهش هزینه‌ها

• جلوگیری از حوادث

• کاهش افت ولتاژ

• افزایش بهره‌وری سیستم

می‌شود.